Werken met Multiple Sclerose (MS)
Waaraan moet je als werkgever denken als je iemand met MS in dienst neemt of wilt houden?
MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel waarvan de oorzaken nog niet goed bekend zijn. Het myelineomhulsel rond de zenuwvezels in de hersenen en het ruggenmerg raakt beschadigd. Gevolg: de hersenen kunnen bepaalde functies niet meer controleren: zicht, tast (sensoriele functies) of stappen, spraak (motorische functies). MS kan invaliditeit veroorzaken.
Werknemers kunnen klachtenvrij zijn
Ongeveer 1 op de 1.000 mensen hebben MS. De ziekte begint meestal tussen het twintigste en veertigste levensjaar. MS ontwikkelt zich via schubs (aanvallen) die qua duur en frequentie verschillen van persoon tot persoon. Na een schub kan iemand een periode volledig klachtenvrij zijn.
Symptomen
De symptomen variëren van persoon tot persoon. Ze hangen af van de plaats waar de sclerose in het zenuwstelsel optreedt. MS staat productiviteit niet noodzakelijk in de weg.
“10 tot 15 jaar na de diagnose is 25% van de mensen met MS nog gewoon aan het werk.”
MS is een progressieve aandoening waarvan de ontwikkeling verschilt van persoon tot persoon. Mogelijke symptomen:
- vermoeidheid
- coördinatieproblemen
- motorische problemen
- zichtproblemen
- cognitieve problemen
- zwakheid van één of meerdere ledematen
- duizeligheid
- vermindering van de spierkracht
- pijn
Deze symptomen kunnen verschijnen in een verschillende graad, afhankelijk van de ontwikkeling van de ziekte. Symptomen kunnen ook verdwijnen en later terugkomen.
“Sommigen werken 5, 10, 15 jaar zonder belangrijke symptomen te vertonen.”
Aangepaste werkplek
Wat belangrijk is, is dat sommigen nog 5, 10, 15 jaar kunnen werken zonder belangrijke symptomen te vertonen. Naarmate de ziekte zich verder ontwikkelt kan de werknemer beroep doen op een aangepaste werkplek. Als dat nodig is, kan hij of zij een tegemoetkoming krijgen. Er zijn goede oplossingen voor de meest voorkomende problemen. Het is dan ook belangrijk dat de werknemer de kans krijgt om zo lang mogelijk te kunnen blijven werken.
Mensen met MS beschikken over bepaalde competenties en werkervaring en hebben dus waarde op de arbeidsmarkt. Velen blijven werken en behouden hun werk, ook lang nadat de MS-diagnose gesteld werd en vaak zelfs tot aan de normale pensioenleeftijd.
Oplossingen in werksituaties
Veel belemmeringen voor een functie kun je verhelpen door creatief omgaan met wat werknemers kunnen, en door open communicatie.
Deze problemen kunnen zich op het werk voordoen:
- Het werk is niet meer geschikt door de beperkingen door MS
- De werknemer is vaak en lang moe
- De werknemers kan niet meer van en naar het werk
Rekening houden met de werknemer
Praat openlijk met de werknemer. Door te praten kun je problemen in het juiste perspectief zien. En antwoorden kun je vinden door als werkgever te vragen wat de ziekte precies is, en hoe deze zich ontwikkelt. Kijk samen met de werknemer wat de gevolgen van MS zijn op werkprestaties, en welke eenvoudige aanpassingen nodig zijn.
Het is verstandig om met de werknemer te overleggen in welke mate het zinvol is om informatie over de ziekte te verspreiden naar collega’s. Bespreek ook welke collega’s je hierbij betrekt. Het kan zijn dat collega’s vragen beginnen te stellen. In bepaalde situaties zijn de symptomen niet duidelijk zichtbaar, waardoor collega’s vaak weinig begrip tonen.
Als werkgever kun je ook rekening houden door een speciaal uurrooster vast te stellen: extra pauzes, deeltijds werken enzovoorts. Plus: een gereserveerde parkeerplaats voor de deur.
Aanpassingen doorvoeren
Wil de werknemer productief blijven? Dan zijn er wellicht een paar aanpassingen nodig.
Een bureau op begane grond of in de buurt van de centrale vergaderruimte (vanwege verplaatsingsmoeilijkheden).
- Nieuwe werkzaamheden (bureauwerk, werk op vaste werkplek)
- Werkplek aanpassen (leesloep, computer met spraaktechnologie)
- Handrolstoel op het werk, rustplek (om extra vermoeidheid tegen te gaan)
10 gouden tips voor werkgevers
- Communiceer open
- Informeer jezelf over MS (via de bedrijfsarts of MS-coaches van MS Vereniging Nederland)
- Compenseer beperkingen door MS. Iemand kan na de diagnose nog jaren aan het werk
- Bespreek functie-eisen met de bedrijfsarts
- Stel prioriteiten en houd een gematigd tempo aan om werkbelasting te minimaliseren
- Pas de werkplek aan. Soms al heel simpel door werkmateriaal binnen handbereik te houden
- Evalueer werkprestaties. Neem MS mee in het functioneringsgesprek
- Laat de werknemer weten dat deze zelf om hulp moet vragen
- MS-coaches en de bedrijfsarts kunnen advies geven over aanpassingen op de werkvloer, en over werknemers met verminderd rendement
- Speciale MS-revalidatieteams kunnen de werkplek ergotherapeutisch evalueren
